Zabezpieczenie medyczne sytuacji kryzysowych jako element strategicznego bezpieczeństwa narodowego

W dniu 18 stycznia 2013 roku w Wojskowym Instytucie Medycznym odbyła się III konferencja kwartalnika „Lekarz Wojskowy” poświęcona zagadnieniom bezpieczeństwa narodowego, w aspekcie współdziałania służb medycznych resortów mundurowych w sytuacjach kryzysowych, dotyczących wymagań po stronie wiedzy, zakresu i form doskonalenia zawodowego personelu medycznego. Przybyłych gosci w imieniu organizatorów powitał gen. bryg. dr hab. n. med. Grzegorz Gielerak - Dyrektor WIM.

Wykład inauguracyjny wygłosił Szef Biura Bezpieczeństwa Narodowego prof. dr hab. Stanisław Koziej przedstawiając w nim zarys polityki bezpieczeństwa narodowego, realizowanej m.in. poprzez wdrażanie wniosków i rekomendacji raportu komisji Strategicznego Przeglądu Bezpieczeństwa Narodowego. Prelegent podkreślił szczególne znaczenie integracji operacyjnej i preparacyjnej podmiotów odpowiedzialnych za bezpieczeństwo narodowe, które stanowią:
- integracja podsystemu kierowania SBN,
- profesjonalizacja podsystemów operacyjnych oraz
- powszechność przygotowań podsystemów wsparcia..

Tematykę zabezpieczenia medycznego sytuacji kryzysowych rozwinął Dyrektor WIM gen. bryg dr hab. n. med. Grzegorz Gielerak, który podkreślił konieczność spójności i jedności zabezpieczenia medycznego w zakresach kompetencji i umiejętności personelu (w niektórych zakresach muszą one być szersze niż zezwalają na to obowiązujące dziś dostosowane wyłącznie do warunków pokoju), taktyki działań ratowniczych, wyposażenia medycznego, zarządzania wiedzą w obszarach dotyczących sposobów ochrony i obrony oraz opieki medycznej a także systemu szkolenia i kształcenia specjalistycznego. Ważnym zagadnieniem jest także redagowanie programów specjalizacyjnych, koordynacja i nadzór nad ich realizacją oraz prowadzenie akredytacji jednostek uczestniczących w systemie sieci szpitali i grup zadaniowych.

Obecne możliwości i wcale nie wygórowane ambicje systemu zabezpieczenia medycznego Sił Zbrojnych RP przedstawił Szef IWSZ płk lek. Piotr Dzięgielewski, uwidaczniając kierunki działań związanych z zabezpieczeniem medycznym czasu „P”, „K” i „W”, a także jednostek ekspedycyjnych PKW i PJW. Dokonał także analizy funkcjonowania i roli szpitali wojskowych, które powinny stanowić bazą leczniczą, łóżkową i sprzętową oraz być źródłem i miejscem odtworzenia potencjału wojskowej służby zdrowia w działaniach czasu „W”. Medyczne Instytuty Badawcze pozostające w resorcie Obrony Narodowej, powinny zgodnie z ich statutami i przeznaczeniem stanowić ośrodki kształcenia i podnoszenia kwalifikacji kadr medycznych dla potrzeb armii, kształcenia menadżerów wojskowej służby zdrowia, ośrodki konsultacyjne, monitorujące i wykonujące badania rozwojowe dla potrzeb wojskowej służby zdrowia. Prelegent nakreślił także zarys organizacji integracji potencjału Obwodów Profilaktyczno-Leczniczych dla zabezpieczenia medycznego Sił Zbrojnych RP oraz problematykę szkolnictwa, naboru i podnoszenia kwalifikacji zawodowych personelu wojskowej służby zdrowia i kierunki rozwoju zabezpieczenia medycznego PKW.

Dyrektor Departamentu Służb Mundurowych NFZ p. Arkadiusz Kosowski w prezentacji pt. „Powszechny system ochrony zdrowia a zabezpieczenie sytuacji kryzysowych” przedstawił obowiązujące systemy zarządzania kryzysowego oraz aspekty prawne, w których brak ujęcia resortowej służby zdrowia w planie reagowania kryzysowego. Z dużym naciskiem podkreślił, że bezwzględnie należy dążyć do ujęcia resortowej służby zdrowia w całościowym systemie bezpieczeństwa państwa, oraz praktycznego wykorzystania płatnika (NFZ) w systemie organizacji i planowania.

Zaprezentowano także istotne możliwości WIM w zakresie telemedycyny, dokonując połączenia online z obecnymi w szpitalu wojskowym w Afganistanie lekarzami, którzy podzielili się swoimi problemami dotyczącymi chorych pozostającymi pod ich opieką.

Kierownik Zakładu Epidemiologii i Medycyny Tropikalnej WIM płk dr hab. n. med. Krzysztof Korzeniewski zaprezentował aktualne problemy zabezpieczenia medycznego operacji wojskowych na przykładzie PKW Afganistan przedstawiając jako najważniejsze braki kadrowe lekarzy, problemy z zaopatrzeniem medycznym oraz zagadnienia dotyczące konieczności zapoczątkowania rozwoju analizy i obiegu informacji medycznych poprzez wprowadzenie odpowiedniego narzędzia informatycznego (elektronicznej bazy danych medycznych), dla usprawnienia pracy Wojskowych Komisji Lekarskich. Przedstawił także założenia i stan realizacji Programu profilaktyki chorób pasożytniczych przewodu pokarmowego wśród uczestników operacji wojskowych poza granicami państwa, podkreślając jego znaczenie w aspekcie epidemiologicznym i zdrowotnym.

Znaczenie nowej jakości rozpoznania medycznego „medical intelligence” w osłonie przeciwepidemicznej wojsk, będącym istotnym elementem zabezpieczenia misji, przedstawił kilkukrotny ich uczestnik lek. Krzysztof Skórczewski oraz ratownik medyczny Tomasz Sanak z Zakładu Medycyny Pola Walki WIM w aspekcie taktyczno – medycznej opieki nad poszkodowanym w trakcie działań bojowych. Zasadnicze różnice w budowaniu strategii postępowania na polu walki wg prelegenta wymagają dokładnego przemyślenia i sformułowania wniosków w formie wytycznych dla personelu medycznego na misji ale także w trakcie działań operacyjnych Polsce. Zakład Medycyny Pola Walki WIM wdraża standardy postępowania ratunkowego na poziomie środowiska taktycznego ,„Casevac/Medevac”,szpitala polowego a także „aeroewakuacji” do Polski. Podsumowując stwierdził że taktyczno-medyczna opieka nad poszkodowanym jest ważnym „atomem” profesjonalizacji Strategii Rozwoju Bezpieczeństwa Narodowego RP 2012 -2022 i wojskowy Instytut Medyczny może pomóc w szkoleniu i certyfikacji personelu medycznego działającego na współczesnym polu walki.

Profesor Zbigniew Gaciong z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego w swym wystąpieniu skoncentrował się nad problemami związanymi z kształceniem przeddyplomowym i doskonaleniem zawodowym lekarzy, ukazując problemy związane z kształceniem lekarzy i prowadzeniem badań naukowych w zmieniających się przepisach współczesnego prawodawstwa unijnego.

Dyrektor Departamentu Nauki i Szkolnictwa Wojskowego MON dr inż. Stanisław Walicki przedstawił realia kształcenia lekarzy na potrzeby SZ RP w kontekście reformy systemu szkolnictwa wojskowego. Cała sesje podsumował płk dr n. med. Stefan Antosiewicz Komendant Centrum Kształcenia Podyplomowego WIM omawiając aktualne problemy kształcenia podyplomowego lekarzy wojskowych i przedstawiając pomysły na ich rozwiązanie.

Kończące konferencję posiedzenie panelu ekspertów dotyczyło wypracowaniu zasad międzyresortowego postępowania medycznego w przypadku sytuacji kryzysowych oraz opieki medycznej postrzeganej jako element strategii bezpieczeństwa narodowego. Zdecydowano o potrzebie powołania zespołów roboczych dla wypracowania standardów oraz postępowania w zakresie:
1.Taktyki działań medycznych.
2.Szkolenia i doskonalenia zawodowego personelu medycznego.
3. Zasobów i infrastruktury.
4.Aspektów prawno-finansowych.


Tekst: płk dr hab. n. med. Andrzej Chciałowski, Zastępca Dyrektora ds. Nauki, dr n. med. Piotr Dąbrowiecki, Rzecznik Prasowy WIM
Foto: Andrzej Mikiel