Sztuka łączenia pcheł z grafenem

Nie można pozyskać znaczących funduszy na prowadzenie zaawansowanych badań, jeśli ich wyniki nie mają szansy na komercjalizację. To znaczy, że od samego początku prac, medycy oraz przedstawiciele innych gałęzi nauki i przemysłu, powinni ze sobą ściśle współpracować. Wtedy mają większą szansę na pozyskanie pieniędzy. Niezwykle interesujące efekty daje wykorzystanie zasad synektyki Gordona i Prince’a. Chodzi w nich o to, żeby problemy naukowe rozwiązywać, wykorzystując doświadczenia specjalistów z innych dziedzin, nie mających bezpośredniego związku z badaniami.

Pytani o dowód na skuteczność metody, jej zwolennicy podają znany przykład. Francuski chirurg Alexis Carrel, przez lata prac nad transplantacją narządów, nie mógł sobie poradzić z uszczelnieniem szwu chirurgicznego naczyń krwionośnych. A miało to kolosalne znaczenie w transplantologii. Milowym krokiem do – przyznanej mu w  1912 r. nagrody Nobla z medycyny – okazała się rozmowa z hafciarką. Kobieta na co dzień zajmująca się łączeniem tkanin wyjaśniła chirurgowi, że jeśli nić będzie grubsza od igły, to całkowicie wypełni otwór, zrobiony przez tę igłę.

Spojrzeć z różnych perspektyw

- Od kilku lat w WIM pracujemy w zespołach interdyscyplinarnych. Dzięki temu powstały nowoczesne opatrunki: oparzeniowy i przeciwbakteryjny. Obecnie certyfikujemy je i staramy wprowadzić do szerokiej produkcji [Przeczytaj więcej: http://wim.mil.pl/inne-wydarzenia/1860-naukowcy-z-wim-i-pan-wprowadza-na-rynek-opatrunki-z-nanowlokien?highlight=WyJvcGF0cnVua2kiXQ==]. W ramach programu badawczego AFGAN [Przeczytaj więcej: http://wim.mil.pl/mwm/1942-ruszyl-program-afgan] medycy z WIM współpracują m.in. z firmami przemysłu obronnego, aby udoskonalić pojazdy opancerzone. W czasie kwietniowej konferencji poświęconej chorobom płuc i układu krążenia, na problemy zanieczyszczenia powietrza patrzyć będziemy jednocześnie przez pryzmat medycyny oraz inżynierii środowiska [Przeczytaj więcej: https://wimcon.wim.mil.pl/5wl/#about]. Spojrzenie na ten sam problem z różnych perspektyw przynosi efekty. Będą one jeszcze lepsze, gdy skuteczniej nauczymy się wykorzystywać zasady synektyki Gordona i Prince’a – mówi gen. bryg. prof. dr hab. n. med. Grzegorz Gielerak, dyrektor WIM.

Temu służyć ma, organizowana w dniach 23 - 27 marca 2015 r.w WIM, IV edycja „Tygodnia Nauki i Edukacji” [Przeczytaj więcej: https://wimcon.wim.mil.pl/TNiE/].

Wykorzystać burzę mózgów

Przed kilkoma tygodniami ok. 20 młodych naukowców z WIM brało udział w konferencji MedTechCamp w Krakowie. Tematem wiodącym były wspomniane już zasady synektyki. Spotkanie zorganizowano z inicjatywy dziekana Wydziału Lekarskiego UJ CM prof. Tomasza Grodzickiego, przy zaangażowaniu prorektora ds. nauki Politechniki Krakowskiej prof. Jana Kaziora oraz prof. Tomasza Guzika, opiekuna merytorycznego projektu „SPIN – Model Transferu Innowacji w Małopolsce". Organizatorem był Małopolski Ośrodek Medycyny Translacyjnej - jednostka działająca w ramach UJ CM oraz Wojskowy Instytut Medyczny.

W konferencji wzięło udział ok. 300 naukowców. Pierwszego dnia uczestnicy poznawali teorię. Drugiego – pracując w grupach, specjaliści z różnych dziedzin, rozwiązywali konkretne problemy badawcze. Schemat każdego warsztatu był podobny: prowadzący oraz trener-psycholog omawiali problem, a naukowcy rozwiązywali go w ramach burzy mózgów.

- Prowadziłem sesję „Grafen – wykorzystanie w medycynie”. Szeroko omówiłem możliwości jego zastosowania przez inżynierów, lekarzy i biotechnologów – relacjonuje onkolog kliniczny z WIM, dr hab. n. med. Gabriel Wcisło prof. nadzw.

Policzyć pchły na psie

W burzy mózgów uczestniczyła dr n. rol. Katarzyna Kamińska, technik medyczny z Laboratorium Onkologii Molekularnej Kliniki Onkologii WIM.

- „Jeżeli czegoś nie da się zrobić, potrzebny jest ktoś, kto o tym nie wie – przyjdzie i to zrobi”. Tak można opisać istotę synektycznej techniki rozwiązywania problemu. Metoda kładzie nacisk na pracę w grupie osób, które nie są specjalistami w danej dziedzinie. Zakłada twórcze, a nawet troszkę irracjonalne podejście do problemu – mówi dr Kamińska.

Główny problem postawiony przez prof. Wcisło dotyczył tego, jak w organizmie człowieka nawigować nanorurki z grafenu? Jednak zespół nie dyskutował o nanorurkach. Naukowcy zastanawiali się jak… wyłapać wszystkie pchły na psie. W czasie dyskusji poszukiwano rozwiązań problemu zastępczego, będącego analogicznym do głównego. Dopiero te wyniki posłużyły do odpowiedzi na pytania dotyczące grafenu.

Bardzo cenne okazały się pomysły uczestników mających powierzchowną wiedzę na temat medycyny. Takie osoby pozwalały sobie na niesztampowe rozwiązania.

Wodoodporny efekt lotosu

- Takie niekonwencjonalne pomysły, wychodzące poza ramy schematycznego myślenia, mogą dać początek nowatorskim i innowacyjnym rozwiązaniom - podkreśla dr Kamińska.

Przykłady? Zaobserwowane przez biologów zjawisko samooczyszczania, czyli tzw. efekt lotosu, dla inżynierów stało się źródłem inspiracji do opracowania powłok wodoodpornych. Korzystając z opisów entomologów badających rozkład światła i koloru na łuskach motyli, inżynierowie koncernu L’Oreal poprawili jakość swoich produktów.

Uczestnicy „Tygodnia Nauki i Edukacji” w WIM będą mogli podyskutować o szansach, jakie daje takie podejście do własnej pracy. Ta wiedza, zastosowana w praktyce, ułatwi pozyskiwanie funduszy na prowadzenie badań, skutkować będzie także ich lepszymi i szybszymi efektami.

Szczegółowy program, rejestracja zainteresoiwanych udziałem w „Tygodniu Nauki i Edukacji” znajduje się na portalu: https://wimcon.wim.mil.pl/TNiE/

Fot. Strona internetowa MedTechCamp2015