Po 1. Ogólnopolskiej Konferencji Psychologów i Psychiatrów WP

Pierwszy raz od 10 lat na wspólnej konferencji spotkali się wojskowi psychiatrzy i psychologowie. Była to okazja do wymiany doświadczeń oraz integracji. W dyskusji głos zabrali m.in. gen. broni dr Mirosław Różański - Dowódca Generalny RSZ; gen. broni dr Marek Tomaszycki - Dowódca Operacyjny RSZ; gen. dyw. Sławomir Pączek - dyrektor Departamentu Budżetowego. gen. bryg. dr n. med. Stanisław Żmuda - dyrektor Departamentu wojskowej Służby Zdrowia.

Wśród gości byli m.in. prof. dr hab. med. Antoni Florkowski - konsultant krajowy ds. obronności w dziedzinie prychiatrii, płk Roman Januszewski – zastępca dowódcy Garnizonu Warszawa,  płk lek. Arkadiusz Kopczyński - przewodniczący Centralnej Wojskowej Komisji Lekarskiej w Warszawie, Arkadiusz Kosowski - dyrektor Departamentu ds. Służb Mundurowych NFZ, ks. ppłk Piotr Majka z Ordynariatu Polowego, bp prof. dr hab. Jerzy Pańskowski - Prawosławny Ordynariusz Wojskowy, płk dr hab. Piotr Płonka - szef sztabu Komendy Głównej Żandarmerii Wojskowej i ks. bp płk Mirosław Wola - Naczelny Kapelan Wojskowy - Ewangelicki Biskup Wojskowy.

Obecnośc najważniejszych dowódców Sił Zbrojnych potwierdza wagę problemów poruszanych na sesjach.

Konferencja odbyła się od 1 do 3 grudnia 2016 r. Była zadaniem zleconym Ministra Obrony Narodowej dla Wojskowego Instytutu Medycznego. Obrady odbyły się w wojskowym ośrodku wypoczynkowym w Rynii. Gospodarzem pierwszego dnia konferencji był gen. dyw. prof. dr hab. n. med. Grzegorz Gielerak – dyrektor WIM. Wykład wprowadzający „W poszukiwaniu optymalnego modelu ochrony zdrowia psychicznego w Wojsku Polskim” wygłosił dr hab. med. Stanisław Ilnicki z WIM.

Dr hab. med. Stanisław Ilnicki.

Stanisław Ilnicki przedstawił w ujęciu historycznym etapy kształtowania się idei ochrony zdrowia psychicznego w Wojsku Polskim oraz powstawania jej zorganizowanych form. Przypomniał postaci neurologów, psychiatrów i psychologów, którzy odegrali wybitną rolę w tej dziedzinie. Na przykładzie wyników udziału Polskich Kontyngentów Wojskowych w misjach poza granicami państwa omówił pozytywne efekty psychologiczno-psychiatrycznego zabezpieczenia tych operacji i zwrócono uwagę na elementy wymagające usprawnienia w przyszłości. Przedstawił dezyderaty dotyczące optymalizacji współdziałania psychologów i psychiatrów w realizacji zadań związanych z przemianami zachodzącymi w Siłach Zbrojnych RP oraz wynikających z obowiązków  resortu obrony narodowej określonych w Narodowym Programie Zdrowia 2016-2020.

Sesja z udziałem generałów.

W czasie sesji „Zabezpieczenie psychiatryczno-psychologiczne w Wojsku Polskim - stan aktualny, oczekiwania, potrzeby, możliwości” głos zabrali m.in. generałowie obecni na konferencji. Dokonano oceny stanu aktualnego systemu, ale również określono potrzeby i możliwości zmian.

Na wspólnej konferencji psycholodzy i psychiatrzy wojskowi spotkali sią pierwszy raz od 10 lat.

„System działalności psychologicznej w Siłach Zbrojnych RP” to temat drugiej sesji. W jej trakcie przedstawiono ramy prawne, organizacji, struktury i funkcjonowania obecnego systemu działalności psychologicznej w resorcie Obrony Narodowej w jego trzech obszarach: psychologii społecznej, psychologii służby i pracy oraz psychologii klinicznej. Sesji przewodniczył mgr Sebastian Chmieliński.

Zainteresowanie spotkaniem było spore.

W czasie kolejnej sesji „System opieki psychiatrycznej w Siłach Zbrojnych RP” kierownicy klinik i oddziałów psychiatrycznych pięciu szpitali wojskowych oraz konsultant krajowy ds. obronności w dziedzinie psychiatrii przedstawili ocenę systemu zabezpieczenia psychiatryczno-psychologicznego Wojska Polskiego widzianą z perspektywy „klinicystów”. Przedstawili strukturę i organizację pracy swoich klinik i oddziałów oraz skład personalny zespołów. Opisali obszary i możliwości działalności usługowej oraz główne kierunki pracy naukowej realizowanej w ich placówkach. Omówili problemy związane z działalnością placówek. Podzielili się doświadczeniami na temat współpracy z innymi cywilnymi i wojskowymi ośrodkami leczenia psychiatrycznego oraz psychologami jednostek wojskowych. Sesji przewodniczył płk dr n. med. Radosław Tworus.

Wspólne zdjęcie uczestników spotkania.

Sesja czwarta „Żołnierz w wojskowym systemie wsparcia psychologiczno-psychiatrycznego” dotyczyła prezentacji różnorodnych obszarów pracy psychologów i psychiatrów resortu Obrony Narodowej, których podmiotem jest żołnierz. Obejmują one działanie związane z doborem psychologicznym i kwalifikacją medyczną, działania z zakresu profilaktyki psychologicznej, diagnozy, edukacji psychologicznej, wstępnej interwencji, wsparcia psychologicznego i terapii.

Następna sesja („Wsparcie psychologiczno- psychiatryczne rodzin żołnierzy) poświęcona została wsparciu i pomocy psychologicznej udzielanej członkom rodziny żołnierzy przez psychologów i lekarzy psychiatrów służących lub zatrudnionych w resorcie ON. Dyskusji przewodniczyła dr n. hum. Anna Piskorz.

Panelowy układ konferencji ułatwiał wymianę opinii.

Ostatnim tematem poruszanym na konferencji była tematyka dotycząca specyfiki traumatycznych urazów mózgu, do których dochodzi w warunkach bojowych. W czasie sesji „Od neuropsychologii do psychotraumatologii” specjaliści mówili o urazach, które często są niedostrzegane przez samego poszkodowanego, personel medyczny badający żołnierza bezpośrednio po urazie, kolegów oraz rodzinę. Stają się one jednak przyczyną wielu problemów dotyczących zdrowia psychicznego i wpływają na jakość życia i możliwości zawodowe żołnierza. Sesji przewodniczyła mgr Monika Filarowska.

Płk dr n. med. Radosław Tworus - konsultant Wojskowej Służby Zdrowia ds. Psychiatrii tak tłumaczy potrzebę organizacji spotkania:

Konferencja jest próbą powrotu do tradycji sprzed lat. Gdy istniała WAM, regularnie odbywały się konferencje naukowo-szkoleniowe psychiatrów, psychologów i neurologów WP. Ze względu na specyfikę tematyki wykładów, dotyczącą szeroko rozumianego zdrowia psychicznego żołnierzy oraz ich wysoką wartość merytoryczną, konferencje te cieszyły się bardzo dużym  zainteresowaniem. Po transformacji ustrojowej, kiedy zdrowie psychiczne żołnierzy przestało mieć tajny charakter, na konferencje przyjeżdżało wielu specjalistów zatrudnionych w cywilnej służbie zdrowia.  Niestety liczne zmiany organizacyjne w strukturach Sił Zbrojnych RP, w tym likwidacja Wojskowej Akademii Medycznej doprowadziły do zaprzestania organizacji tych konferencji.

Nasze ostanie wspólne spotkanie odbyło się podczas konferencji „Psychiatria wojskowa czy psychiatria w wojsku”, organizowanej w czerwcu 2006 r. przez Klinikę Psychiatrii 10. Wojskowego Szpitala Klinicznego z Polikliniką w Bydgoszczy. Od tego wydarzenia mija więc dekada. Ta przerwa oraz różne podległości służbowe psychologów i psychiatrów pracujących w wojsku, w mojej ocenie, miały negatywny wpływ na naszą pracę. Za najważniejsze uważam utratę wzajemnych relacji, czyli nieznajomość środowiska i wynikającą z tego nieznajomość możliwości organizacyjnych i merytorycznych systemu opieki psychologiczno-psychiatrycznej.

Płk dr n. med. Radosław Tworus.

Nasze spotkanie zostało zorganizowane w ramach zadania zleconego przez Ministra Obrony Narodowej dla WIM. Polecenie brzmi „zorganizować oraz przeprowadzić konferencję psychologiczno-psychiatryczną połączoną z odprawą zadaniowo-organizacyjną”. Celem jest przede wszystkim poznanie się i wymiana doświadczeń, czyli integracja środowiska. Efektem ma być skuteczniejsza pomoc żołnierzom z problemami zdrowia psychicznego. Dodatkowym czynnikiem sprzyjającym tej integracji jest zmiana, w wyniku której, po latach przerwy, psycholodzy i psychiatrzy pracujący w wojsku podlegają merytorycznie jednemu przełożonemu, czyli Dyrektorowi Departamentu Wojskowej Służby Zdrowia MON.

Cieszę się, że poza środowiskiem psychologów, psychiatrów, kapelanów, przedstawicieli Departamentu Wojskowej Służby Zdrowia, w konferencji zadeklarowali udział przedstawiciele Ministerstwa Obrony Narodowej, Sztabu Generalnego WP, Dowództwa Generalnego i  Operacyjnego RSZ, Dowództwa Garnizonu Warszawa, Dowództwa Wojsk Obrony Terytorialnej, Departamentu Budżetowego MON, Komendy Głównej Żandarmerii Wojskowej, Centralnej Wojskowej Komisji Lekarskiej, Narodowego Funduszu Zdrowia i innych instytucji istotnych dla prawidłowego funkcjonowania Sił Zbrojnych RP.

Rezygnacja z wykładów ex cathedra i nadanie naszemu spotkaniu formuły dyskusji panelowych, jest celowe. Ułatwi wymianę informacji między uczestnikami. Zachęcam do aktywnego udziału, formułowania wniosków, a w szczególności do krytycznych uwag dotyczących systemu opieki psychologiczno--psychiatrycznej. Przewidujemy trzy sesje panelowe dotyczące systemu opieki psychiatryczno-psychologicznej oraz trzy sesje na temat problemów zdrowia psychicznego żołnierzy oraz ich rodzin. Mam nadzieję, że tą konferencją rozpoczynamy cykliczne spotkania naszego środowiska.

Konferencja odbyła sę w Rynii, nad Zalewem Zegrzyńskim, między 1 a 3 grudnia.

Komitet Naukowy Konferencji tworzyli: mgr Sebastian Chmieliński, mgr Monika Filarowska, gen. bryg. prof. dr hab. n. med. Grzegorz Gielerak, dr hab. med. Stanisław Ilnicki, mgr Sylwia Szymańska, płk dr n. med. Radosław Tworus. W skład Komitetu Organizacyjnego weszli: przew. mgr Anna Nycz (przewodnicząca), mgr Marzena Biernacka, mgr Ewa Bogusławska-Ziółkowska, mjr lek. Piotr Ilnicki, mgr Ewelina Kowal, mgr Małgorzata Łuniewska, mgr Małgorzata Mazur, mgr Ewa Młożniak, mjr lek. Andrzej Radzikowski, Damian Różański, mgr Małgorzata Złotkowska.

Fot. Michał Niwicz