Po II konferencji naukowej o Projekcie Afgan

Minęły trzy lata realizacji projektu naukowego „Poprawa bezpieczeństwa i ochrona żołnierzy na misjach poprzez działanie w obszarach wojskowo-medycznym i technicznym”. W tym czasie, w ramach konsorcjum (WIM, WAT, WITPIS, PŚ, ASZWoj i AMZ Kutno), zostały zaprojektowane i wykonane badania doświadczalne, poligonowe, symulacyjne, komputerowe, a także badania medyczne żołnierzy bezpośrednio uczestniczących w zdarzeniach wybuchowych.

Prace te przyczyniły się do opracowania propozycji rozwiązań konstrukcji energochłonnych możliwych do praktycznego wykorzystania w poprawie ochrony biernej żołnierzy, analizy obrażeń doznanych w trakcie zdarzenia, ich wpływ na odległe rokowanie. W związku z tym 31 marca 2017 r. w Wojskowym Instytucie Medycznym odbyła się II konferencja naukowa „Bezpieczeństwo wojsk w aspekcie zagrożeń wynikających z użycia improwizowanych urządzeń wybuchowych (IED)”.

W trakcie obrad uczestnicy zostali zaznajomieni przez prelegentów Akademii Sztuki Wojennej, Wojskowego Instytutu Techniki Pancernej i Samochodowej oraz 2. Pułku Saperów z ewolucją zagrożeń dla wojsk występujących w konfliktach prowadzonych w XXI wieku, zagadnieniami materiałów wybuchowych domowej produkcji stosowanych w działaniach asymetrycznych, ewolucją systemów ochrony pojazdów wojskowych i wozów bojowych, jak również przygotowania specjalistycznych pododdziałów wojsk inżynieryjnych do rozpoznawania i zwalczania IED.

Przedstawiciele nauk technicznych i producenta sprzętu tj: Wojskowa Akademia Techniczna, WITPIS, firma AMZ Kutno i Uniwersytetu Zielonogórskiego, wiele miejsca poświęcili zagadnieniom zastosowania zaawansowanych technik komputerowych do opracowania systemów zwiększających bezpieczeństwo bierne poprzez rozwiązania konstrukcyjno-technologiczne w postaci kół bezciśnieniowych, paneli przeciwwybuchowych, nowego mocowania fotela i innych, wobec nowych zagrożeń i wymagań standaryzacyjnych jakie stawiane są obecnie pojazdom wojskowym. Podsumowaniem było wystąpienie poruszające problemy technologiczne i produkcyjne jakim musi sprostać zakład wytwarzający produkt finalny.

Następstwa zdrowotne zostały przedstawione przez przedstawicieli Wojskowego Instytutu Medycznego. Są to wyniki dokonanej analizy stanu zdrowia 221 żołnierzy, bezpośrednich uczestników zdarzeń wybuchowych. Przedstawiono najczęściej występujące obrażenia ciała dotyczące układu kostno-stawowego, narządów wewnętrznych klatki piersiowej i jamy brzusznej, narządu słuchu i równowagi jako konsekwencji urazu akustycznego, mózgu oraz skóry.

Wykazano, że w wyniku wybuchu kierowca i pasażerowie wieży stanowili osoby najczęściej poszkodowane, zaś kręgosłup lędźwiowy i podudzia były częścią ciała głównie ulegającą uszkodzeniu, w nieco mniejszym stopniu zaś głowa i przedramiona. Najbezpieczniejsze miejsce w pojeździe znajdowało się pośrodku lewej burty przedziału desantowego.

Dolegliwości bólowe kręgosłupa i podudzi stanowiły późne następstwa doznanych obrażeń. Przeprowadzone analizy dowiodły, że wczesne podanie leku przeciwbakteryjnego, opatrzenie rany, unieruchomienie złamań, szybki transport rannego żołnierza do leczenia na II etap ewakuacji oraz wykonanie chirurgicznego zaopatrzenia rany z profilaktyką antybiotykową, minimalizuje ryzyko rozwoju zakażenia przyrannego.

Wypracowana mapa mikrobiologiczna pozwoli w przyszłości na wdrożenie skutecznej antybiotykoterapii empirycznej do czasu uzyskania wyników badań mikrobiologicznych.

Neuropsychologiczne następstwa łagodnych traumatycznych urazów mózgu (mTBI) doznanych w wyniku wybuchu w połączeniu z objawami zespołu stresu pourazowego (PTSD) charakteryzują się większą ilością objawów powstrząsowych, większymi trudności w obszarze funkcji wykonawczych i długoterminowej pamięci słuchowo-słownej, co może wskazywać na podkorową lokalizację zmian w ośrodkowym układzie nerwowym.

Następstwa obejmujące narząd słuchu i równowagi stanowią: upośledzenie słuchu dla tonów wysokich, obecność otoemisji akustycznej w większości przypadków dla częstotliwości powyżej 500 Hz i brak otoemisji akustycznej dla częstotliwości 500 Hz oraz bardzo uciążliwe szumy. Pocieszającym jest, iż nie stwierdzono cech uszkodzenia ucha środkowego.

W Klinice Dermatologicznej stwierdzono zmiany skórne u prawie 35 proc. weteranów uczestniczących w badaniach. To następstwo obrażeń powstałych w trakcie misji wojskowych. Najczęściej obserwowane były blizny pourazowe i pooperacyjne. Stwierdzono ponadto dermatozy, które mogły być wywołane lub zaostrzone przez zdarzenie wybuchowe oraz stres bojowy: łysienie plackowate, łuszczyca, atopowe zapalenie skóry, nadpotliwość dłoni i stóp.

Afgan to projekt naukowy Narodowego Centrum Badań i Rozwoju nr DOBR-BIO4/022/13149/2013 „Poprawa bezpieczeństwa i ochrona żołnierzy na misjach poprzez działanie w obszarach wojskowo-medycznym i technicznym”.

Opr.: dr hab. n. med. Andrzej Chciałowski

Fot.: Andrzej Kosater