WIM w mediach
Pacjent bliżej kardiologa dzięki platformie telemedycznej AMULET
Wykorzystując telemedycynę, pokonujemy barierę miejsca i czasu, przybliżając pacjenta do kardiologa. W opiece nad chorymi z niewydolnością serca brakuje koordynacji między personelem prowadzącym leczenie na różnych poziomach systemu opieki. Sprawnie działający system leczenia chorych przez lekarzy POZ, kardiologów, personel pielęgniarski i przedstawicieli innych zawodów medycznych nadal pozostaje nadzieją przyszłości zaznacza gen. dyw. Grzegorz Gielerak, dyrektor WIM w rozmowie dla Naszego Dziennika.
Wystąpieniem niewydolności serca (NS) jest zagrożonych 12 mln Polaków, choruje blisko 1,2 mln, a co roku umiera 140 tys. z nich. Statystyki są zatem zatrważające.
-Naprzestrzeni ostatnich 10 lat zaobserwowano wzrost liczby chorych o 15 proc. Niewydolność serca jest na tyle poważnym wyzwaniem medycznym i problemem cywilizacyjnym, że z pehią odpowiedzialnością można dziś używać stwierdzenia, że żyjemy w czasie epidemii tej choroby. W większości na NS chorują osoby w podeszłym wieku. Generuje to olbrzymie koszty, ponieważ często są to pacjenci z chorobami współistniejącymi, przyjmowani do szpitala wielokrotnie, co wprost wynika z historii naturalnej choroby, w której ryzyko ponownej hospitalizacji po wcześniejszym zaostrzeniu NS wynosi 40-50 proc. w ciągu 6 miesięcy.
Czy postęp w leczeniu chorych z NS opiera się wyłącznie na lekach?
- Badania z potowy poprzedniego stulecia dokumentowały, że niewydolność serca rokuje gorzej niż większość chorób nowotworowych. Niestety, taki sam fakt ma miejsce na początku XXI wieku. Nie dziwi więc, że współcześnie podejmowane są ciągle nowe interwencje terapeutyczne, mające na celu wydłużenie życia chorych z NS. Blokada neurohormonalna - jako najbardziej powszechny i uznany paradygmat w podejściu do badań nad lekami w NS - stopniowo zaczyna ustępować miejsca lekom modulującym siłę i poprawiającym kurczliwość mięśnia sercowego. Jednak i tu wyraźnie widać, że spodziewane korzyści nie będą najpewniej spektakularne, co skłania środowisko medyczne do prowadzenia intensywnych poszukiwań metod interwencji poprawiających skuteczność leczenia ww. grupy chorych.
W Polsce w 2018 r. ogłoszono pilotażowy program kompleksowej opieki nad chorymi z niewydolnością serca KONS. Prace nad nim jednak wstrzymano.
- Program KONS jest unikalnym rozwiązaniem, które powstało przy współpracy Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego i Ministerstwa Zdrowia. Zgodnie z założeniami jego wymiernym rezultatem ma być zapewnienie dostępności do najnowszych, najbardziej skutecznych metod leczenia chorych z NS w Polsce. Od kilkudziesięciu lat wiemy, że poziom opieki ambulatoryjnej nad ww. grupą chorych nie jest satysfakcjonujący, co wynika z ograniczeń po stronie systemu ochrony zdrowia, spośród których najważniejszym jest niepełna dostępność do opieki specjalistycznej i nowoczesnych metod diagnostycznych. Niewydolność serca sama w sobie odpowiada za szereg barier w dostępie do opieki medycznej - chorzy z tą chorobą są najczęściej w wieku podeszłym, niejednokrotnie samotni, obarczeni istotnym inwalidztwem, odizolowani od społeczności i grup wsparcia.
Wiemy, jak leczyć tę chorobę. Pozostaje więc stworzyć warunki, aby wiedza na ten temat oraz stojące za nią możliwości organizacyjne, techniczne i farmakologiczne upowszechniły się w Polsce w stopniu gwarantującym dostęp do niej każdemu choremu z NS.
- Jednym z najważniejszych problemów w opiece nad chorymi z NS jest niedostateczna koordynacja oraz komunikacja pomiędzy personelem prowadzącym leczenie na różnych poziomach systemu opieki, brak rozwiązań optymalizujących kontrolę chorych w okresie poszpitalnym oraz ograniczony dostęp lekarzy POZ do badań diagnostycznych. Chorzy pozbawieni opieki specjalistycznej są zbyt późno diagnozowani i nieoptymalnie leczeni - przyjmują zbyt duże lub zbyt małe dawki leków, zbyt szybko rezygnują z pełnego leczenia. Poziom ich wiedzy na temat choroby, jej objawów i samokontroli jest zazwyczaj niski. Problemy te w istotny sposób przyczyniają się do występowania epizodów zaostrzenia choroby często wymagających hospitalizacji. Dlatego poszukuje się takich rozwiązań systemowych, które ograniczą problem nawrotowości zaostrzeń NS. Opieka ambulatoryjna stanowi kluczowy element systemu nadzoru medycznego. W uproszczeniu można stwierdzić, że w interesie wszystkich uczestników procesu leczenia chorych z NS jest utrzymanie pacjenta w takim stanie klinicznym, aby nie wymagał on hospitalizacji, zwłaszcza z powodu zaostrzenia choroby. Sprawnie działający system leczenia chorych przez lekarzy POZ, kardiologów, personel pielęgniarski i przedstawicieli innych zawodów medycznych w obliczu bieżących ograniczeń kadrowych i finansowych nadal pozostaje nadzieją przyszłości.
Takim rozwiązaniem może być nowy model opieki nad chorym z niewydolnością serca - platforma telemedyczna AMULET?
- Nie ujawniono do tej pory koncepcji autorów KONS w tym zakresie, ale z pełną odpowiedzialnością mogę powiedzieć, że taką rolę z powodzeniem może pełnić model zaproponowany w projekcie AMULET finansowanym przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju w ramach programu STRATEGMED III - realizowanym przez konsorcj um naukowe, którego liderem jest Wojskowy Instytut Medyczny. W kolejnych etapach naszego wielowątkowego badania zgromadziliśmy dowody skuteczności przemawiające na rzecz opracowanej koncepcji opieki, gdzie skupiliśmy się na dwóch celach: korzyściach dla pacjentów i usprawnieniu obsługi przez personel medyczny. Już na etapie badania pilotażowego udowodniliśmy, że zaproponowany model postępowania korzystnie wpływa na przebieg choroby i jakośćżyciapacjentów. W toku realizacji kolejnego etapu projektu - badania populacyjnego przeprowadzonego na grupie ponad 600 pacjentów - przekonaliśmy się dodatkowo, że ten nowy sposób opieki jest niezwykle skuteczny oraz efektywny zarówno klinicznie, jak i kosztowo. Pozwala lekarzowi dobierać leczenie ściśle do potrzeb pacjenta, jednocześnie „usprawnia" przebieg wizyty, umożliwiając personelowi medycznemu udzielenie porad większej liczbie chorych. Obserwacje wstępne wskazują, że korzyści dla chorych objętych tą formą opieki są niezaprzeczalne, co znajduje potwierdzenie w zmniejszeniu liczby nagłych hospitalizacji, które u chorych z NS są ważkim, pogarszającym rokowanie co do przeżycia problemem. Co warte podkreślenia, nasze osiągnięcie zostało docenione przez ekspertów - recenzentów renomowanych czasopism naukowych o zasięgu międzynarodowym, m.in. „ESCHeart Fai-lure" oraz, JMIR mHealth and uHealth".
Czyli jest to opieka kompleksowa, na którą czeka co najmniej milion Polaków?
- W projekcie AMULET opracowano system nadzoru medycznego oparły na punktach opieki ambulatoryjnej, w których wiodącą rolę odgrywa wykwalifikowany personel pielęgniarski. Stworzono możliwość szybkiego kontaktu z lekarzem poprzez telekonsultację zapewniającą wysokiej jakości ocenę stanu zdrowia pacjenta dzięki zastosowaniu nowoczesnych nieinwazyjnych narzędzi diagnostycznych, takich jak kardio-grafia inrpedancyjna oraz analiza uwodnienia organizmu. Użycie tych metod umożliwia wczesne rozpoznanie zaburzeń funkcji układu kr ążenia, co jest kluczowe w zapobieganiu zaostrzeniom objawów NS. Pełne dane kliniczne są wprowadzane do platformy telemedycznej. Kardiolog nadzorujący proces leczenia chorego widzi wszystkie jego wyniki i uzyskuje z pomocą algorytmów sztucznej inteligencji podpowiedzi, w jakim kierunku prowadzić dalsze postępowanie diagnostyczno-terapeutyczne. Aby zoptymalizować i dostosować farmakoterapię do indywidualnego profilu hemodynamicznego pacjenta, wdrożono moduł wsparcia decyzji oparty na obiektywnych wskaźnikach hemodynamicznych.
Dzięki temu jesteśmy w stanie wychwycić symptomy choroby już na bardzo wczesnym jej etapie, tj. nawet przed pojawieniem się odczuwanych przez chorego objawów, również takich, które byłyby w zasięgu możliwości rozpoznania podczas badania lekarskiego. Uzupełnieniem prezentowanego modelu opieki jest możliwość monitorowania pacjentów w warunkach domowych. W ramach projektu AMULET opracowano koncepcję urządzenia mobilnego o walorach diagnostycznych podobnych do urządzeń, które sprawdziły się w punktach opieki ambulatoryjnej. Dane medyczne - pobierane z powierzchni ciała chorego sygnały biologiczne - są transmitowane do platformy telemedycznej, gdzie w każdej chwili mogą zostać poddane ocenie lekarza. Pacjenci, którzy byli w ten sposób monitorowani, chętnie przesyłali wyniki pomiarów zgodnie z zaleconym planem i bardzo pozytywnie ocenili to rozwiązanie. Dzięki połączeniu różnych innowacyjnych rozwiązań model opieki opracowany w projekcie AMULET gwarantuje chorym z NS kompleksową opiekę medyczną. Wykorzystując telemedycynę, pokonujemy barierę miejsca i czasu, przybliżając pacjenta do kardiologa.
Dziękuję za rozmowę. Aneta Przysiężniuk-Parys Nasz Dziennik
Całkowita wartość projektu: 13 002 322,06 PLN.
Projekt współfinansowany przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju w ramach III konkursu strategicznego
programu badań naukowych i prac rozwojowych „Profilaktyka i leczenie chorób cywilizacyjnych” STRATGMED
Foto: WIM/P. Bławicki