Po III Jesiennych Warsztatach Okulistycznych w WIM. Fotorelacja
400 okulistów wzięło udział w konferencji naukowej, a ponad 100 z nich uczestniczyło w warsztatach w Klinice Okulistyki WIM. Nasi specjaliści m.in. zaprezentowali - pierwszy raz w Polsce – dwie nowatorskie operacje jednoczesnego leczenia zaćmy i jaskry. Tę pierwszą chorobę leczy się usuwając zmętniałą soczewkę chorego i wszczepiając mu sztuczną soczewkę, drugą – wszczepiając implant ułatwiający odpływ cieczy wodnistej z oka i zapewniający odpowiednie ciśnienie wewnątrz gałki ocznej. W sali konferencyjnej na ekranach telewizorów, zabiegi obserwowali uczestnicy warsztatów. Okuliści objaśniali etapy zabiegów, zwracali uwagę na najtrudniejsze etapy operacji. Przedstawiali też wyniki własnych badań i porównywali je do osiągnięć światowej okulistyki. Obserwatorzy mogli od razu zadawać pytania.
Pierwszemu operowanemu pacjentowi wszczepiono najnowszą soczewkę tzw. multifokalną, umożliwiającą widzenie na wszystkich dystansach, a następnie wszczepiono implant przeciwjaskrowy tzw. XEN. Drugiemu choremu wszczepiono klasyczną soczewkę, ale za pomocą specjalnego jednorazowego podajnika, który zmniejsza ryzyko zakażeń pooperacyjnych. Zabieg przeciwjaskrowy polegał na wszczepieniu implantu Hydrus.
Współczesna okulistyka rozwija się bardzo dynamicznie. – Dlatego bardzo ważne jest, żeby jak najwięcej lekarzy poznało najnowsze metody leczenia. Edukacja ma także kluczowe znaczenie dla pacjentów. Wiedza o tym, gdzie szukać skutecznej pomocy może przyspieszyć leczenie – wyjaśnia płk prof. dr hab. n. med. Marek Rękas, kierownik Kliniki Okulistyki WIM.
Warsztaty odbyły się 17 września br. Prezentowane w ich trakcie zabiegi przeciwjaskrowe, zaliczane są do grupy MIGS (Mikroinwazyjnych Zabiegów Przeciwjaskrowych). W porównaniu z innymi, wykonywanymi standardowo w wielu ośrodkach w kraju, w WIM proponujemy chorym zabiegi już we wczesnym stadium choroby. Zaprezentowane metody są skuteczne i nie powodują zmniejszenia jakości życia u pacjentów, są zdecydowanie mniej obciążające dla pacjenta, niż tradycyjna chirurgia przeciwjaskrowa. Nie chcemy dopuścić do tego, aby chory trafiał do chirurga – co często się dzieje - w schyłkowej fazie choroby. Zabiegi mikroinwazyjne mają na celu zahamować progresję choroby już w zalążku.
Niestety te metody są rzadko stosowane, ponieważ wymagają ogromnej precyzji, tym samym wysokiej specjalizacji chirurga. Również wśród lekarzy okulistów istnieje przekonanie iż do chirurga pacjenta należy skierować dopiero, gdy choroba jest bardzo zaawansowana.
Lekarze są przyzwyczajeni do tradycyjnych zabiegów, natomiast w WIM wdrażane są najnowocześniejsze metody leczenia. I choć tradycyjne zabiegi przeciwjaskrowe charakteryzują się większą skutecznością (powodują zwykle większe obniżenie ciśnienia w oku - większy odpływ cieczy z oka), profil bezpieczeństwa jest niższy, a występowanie powikłań - również zagrażających widzeniu - znacznie wyższe. Natomiast zabiegi mikroinwazyjne jeśli nawet nie pomogą, to i nie zaszkodzą, a w odwodzie mamy możliwość wykonania bardziej obciążającej, tradycyjnej operacji.
Opisy zabiegów:
Mikroinwazyjna chirurgia jaskry- XEN, mikroinwazyjna chirurgia jaskry- Hydrus. Operator: płk prof. dr hab. n. med. Marek Rękas
Implant XEN AqueSys zalicza się do najnowszych mikroinwazyjnych technik stosowanych w chirurgicznym leczeniu jaskry. Implant umieszcza się w oku aby utworzyć nową drogę odpływu dla cieczy wodnistej. Zbudowany jest z miękkiego materiału, dobrze tolerowanego przez ludzki organizm i adaptującego się kształtem do tkanek oka, minimalizując ich uraz. Jego wszczepienie zapewnia redukcję ciśnienia i dłuższe zachowania widzenia. Implant XEN ma tylko 6 mm długości i jest prawie tak cienki jak ludzki włos, łączy komorę przednią z przestrzenią podspojówkową.
Podczas wartszatów zastosowano jednoczasowo implant Aquesys i usunięto zaćmę, wszczepiając soczewkę multifokalną. Jest to pierwsza tego typu operacja przeciwjaskrowa, połączona z wszczepieniem soczewki multifokalnej.
Natomiast Hydrus, to implant, który wszczepiany jest ab interno (bez dodatkowego otwarcia ścian gałki ocznej), najczęściej jednocześnie z operacją zaćmy. Implant umieszczony jest w kanale Schlemma, stanowiąc jego rusztowanie. Dzięki specjalnej budowie ułatwia odpływ cieczy wodnistej drogą konwencjonalną.
Chirurgia zaćmy pęczniejącej. Operator: dr n. med. Radosław Różycki
W Klinice Okulistyki WIM przeprowadzane są zabiegi usunięcia zaćmy metodą fakoemulsyfikacji nawet w najbardziej zaawansowanych postaciach zaćmy. Podczas warsztatów mieliśmy możliwość zobaczyć usunięcie zaćmy dojrzałej, tzw. białej. Czas zabiegu to niespełna 6 minut. Soczewkę natomiast wszczepiono nowoczesnym jednorazowym iniektorem, dopiero co wprowadzonym na polski rynek przez firmę Alcon.
Endocyklofotokoagulacja ciała rzęskowego – ECP. Operator: płk prof. dr hab. n. med. Marek Rękas
Endoskopowa cyklofotokoagulacja (ECP) jest metodą obniżania ciśnienia wewnątrzgałkowego poprzez ograniczanie produkcji cieczy wodnistej Polega na wprowadzeniu do wnętrza oka mikroendoskopu, który umożliwia pod kontrolą wzroku precyzyjną fotokoagulację ciała rzęskowego odpowiedzialnego za produkcję cieczy wodnistej. Metoda ta, w odróżnieniu od metod przeztwardówkowych cyklofotokoagulacji jest bardziej precyzyjna, bezpieczna i powoduje mniej powikłań, dzięki czemu może być stosowana we wczesnych postaciach jaskry, także jako dodatek do operacji usunięcia zaćmy. Zabieg można powtarzać.
Chirurgia witreoretinalna (retinopatia cukrzycowa i otwór w plamce). Operatorzy: dr n. med. Mariusz Kosatka, dr n. med. Adam Kluś
Pełnościenny otwór w plamce to ubytek siatkówki w jej części centralnej. Plamka jest miejscem najlepszego widzenia w oku, to tu znajduje się największe skupisko komórek odbierających wrażenia wzrokowe odpowiedzialnych za precyzyjne widzenie. Otwór w plamce powstaje w procesie kurczenia się ciała szklistego, powiększa się dość szybko i towarzyszy mu znaczny spadek ostrości wzroku. Leczenie tego schorzenia jest operacyjne i ma na celu zamkniecie otworu z poprawą funkcji wzrokowej. W Klinice Okulistycznej WIM przeprowadzane jest około 150 takich operacji rocznie. Podczas „Chirurgii na Żywo” w ramach Jesiennych Warsztatów Okulistycznych, dr n. med. Adam Kluś wykonał łączoną operację fakoemulsyfikacji zaćmy z jednoczesną 25 g chromo-witrektomią tylną z wykorzystaniem techniki odwróconego płatka ILM. Przedstawiona technika operacyjna z zastosowaniem odwróconego płatka błony granicznej wewnętrznej (ILM), jest technika bezpieczną i charakteryzuję się blisko 100 proc skutecznością. Jednym z powikłań cukrzycy jest występowanie różnego rodzaju nieprawidłowości na dnie oka pod postacią zmian w naczyniach żylnych i tętniczych, z towarzyszącym krwawieniem do komory ciała szklistego, błon nasiatkówkowych, trakcji szklistkowo-plamkowych, obrzęku plamki i zmian proliferacyjnych tzw. retinopatia cukrzycowa. W trakcie „Chirurgii na Żywo” dr n. med. Mariusz Kosatka wykonał operację bezszwowej witrektomii tylnej 25g z powodu zaawansowanej cukrzycy proliferacyjnej z jednoczesną fakoemulsyfikacją zaćmy i implantacja sztucznej soczewki wewnatrzgałkowej. W Wojskowym Instytucie Medycznym w Warszawie przeprowadzamy co roku około 60 takich operacji z powodu zmian cukrzycowych na dnie oka.
W Klinice WIM leczymy operacyjnie również powikłania cukrzycy, m.in. cukrzycowy obrzęk plamki.
Usuniecie skrzydlika z przeszczepem spojówki. Operator: lek. Mateusz Tłustochowicz
Skrzydlik powstaje w wyniku narastania zmienionej spojówki na rogówkę. Powoduje dyskomfort, uczucie ciała obcego pod powieką, zaczerwienienie oka i defekt kosmetyczny. W przypadku zaawansowanego wzrostu mogą dołączyć się trwałe zaburzenia widzenia, spadek ostrości wzroku. W skrajnej sytuacji, skrzydlik może spowodować ślepotę. Leczenie skrzydlika jest wyłącznie chirurgiczne.
W Klinice Okulistyki WIM stosujemy metodę usunięcia skrzydlika z przeszczepem spojówki własnej (pobranej z innej części oka) lub z przeszczepem błony owodniowej. Jako jedni z nielicznych w Polsce przeszczepy mocujemy z użyciem kleju tkankowego, co znacznie skraca czas operacji, uraz operacyjny i przyspiesza rekonwalescencję pacjenta.
Stosowane metody znacznie zmniejszają ryzyko nawrotu (odrastania) skrzydlika, a uzyskiwane przez nas wyniki odpowiadają najlepszym doniesieniom z literatury światowej.
Podczas „Chirurgii na żywo” mieliśmy możliwość zaobserwowania operacyjnego usunięcia bardzo zaawansowanego skrzydlika, który w pełni pokrywał oś widzenia pacjenta.
Usunięcie guza powieki. Operator: lek. Dominika Białas
Podczas warsztatów zaprezentowano trzy operacje z zakresu okuloplastyki (chirurgii plastycznej powiek). Pierwszym zabiegiem było usuniecie dużego guza powieki dolnej z rekonstrukcją powstałego ubytku płatem spojówkowo-tarczkowym Hughes’a oraz wolnym przeszczepem skóry. Metoda dedykowana jest pacjentom ze zmianami nowotworowymi obejmującymi ponad 50 proc. długości jej brzegu wolnego. Zabieg jest procedurą dwuetapową. W pierwszym etapie usuwany jest guz i rekonstruowana powieka, w drugim etapie, po ok. 3-4 tygodniach następuje rozdzielenie powiek. Operacja tą metodą jest trudna, ale dzięki niej możemy uzyskać nie tylko dobry efekt terapeutyczny, ale i to, na czym najbardziej zależy naszym pacjentom - bardzo dobry efekt kosmetyczny.
Wszczepienie złotego implantu do powieki górnej w niedomykalności powiek spowodowanej porażeniem nerwu VII. Operator: dr n. med. Radosław Różycki
Kolejnym zabiegiem z zakresu okuloplastyki była korekcja niedomykalności szpary powiekowej poprzez wszczepienie złotego implantu do powieki górnej z jednoczasową plastyką odwinięcia powieki dolnej. Operacja dedykowana jest pacjentom z trwałym porażeniem nerwu twarzowego niezależnie od etiologii, u których pomimo stosowania kropli nawilżających rozwinęły się schorzenia rogówki. Właściwie umiejscowiony implant pozostaje praktycznie niedostrzegalny dla otoczenia, pozwala na zamykanie i otwieranie oka oraz umożliwia gojenie rogówki. Zabieg przeprowadzany jest w znieczuleniu miejscowym, jest procedurą o wysokiej skuteczności i wysokim profilu bezpieczeństwa. Stosowane w naszej Klinice implanty nie stanowią przeciwskazania do wykonania rezonansu magnetycznego.
Operacja opadnięcia powieki górnej metodą podwieszenia jej na mięśniu czołowym. Operator: dr n. med. Radosław Różycki
Ostatni zabieg chirurgii plastycznej powiek dotyczył opadnięcia powieki górnej. Jest to jedno z najczęstszych schorzeń aparatu ochronnego oka. Charakterystyczną cechą jest niskie ustawienie powieki, które może powodować znaczne ograniczenie pola widzenia. Oprócz tego opadnięcie powieki górnej stanowi znaczny defekt kosmetyczny i obniża komfort życia. W zależności od kwalifikacji wykonujemy zabiegi: skrócenia rozcięgna mięśnia dźwigacza powieki górnej, wycięcia części mięśnia Müllera lub podwieszenia powieki na mięśniu czołowym. W czasie tegorocznej chirurgii na żywo przeprowadzony zostanie zabieg podwieszenia powieki górnej na paskach z Gore-Texu® do mięśnia czołowego. Taką operację wykonuje się w przypadku całkowitego opadnięcia powieki.
Prezentowane operacje to tylko nieliczne procedury, z bogatego spektrum zabiegów z zakresu chirurgii plastycznej powiek, które wykonywane są w Klinice Okulistyki Wojskowego Instytutu Medycznego w Warszawie już od ponad 15 lat. Wszystkie stale doskonalone techniki operacyjne wykonywane są w ramach realizacji kontraktu z Narodowym Funduszem Zdrowia- pacjenci nie ponoszą żadnych dodatkowych kosztów związanych z leczeniem.
W dniach 18-19 września uczestnicy spotkania przenieśli się na dwudniowe obrady do Ossy. Pierwszy dzień składał się z trzech bloków warsztatowych, prowadzonych przez znakomitych wykładowców – praktyków. Wystąpienia dotyczyły:
* Chirurgii jaskry. Problem omawiali: prof. dr hab. n. med. Tomasz Żarnowski, dr n. med. Dorota Pożarowska, płk prof. dr hab. n. med. Marek Rękas, dr n. med. Katarzyna Lewczuk, mjr lek. Jacek Rudowicz.
* Chirurgii aparatu ochronnego oka. Problem omawiali: dr n. med. Radosław Różycki, dr n. med. Artur Maliborski, lek. Dominika Białas, lek. Izabela Nowak-Gospodarowicz
* Podstaw teoretycznych witrektomii oraz ćwiczeń praktycznych z użyciem symulatora. Problem omawiał prof. dr hab. n. med. Robert Rejdak.
* Interpretacji badań obrazowych HRT, GDx i OCT w diagnostyce jaskry. Problem omawiała dr hab. n. med. Joanna Wierzbowska, prof. nadzw.
* AMD - współczesne algorytmy postępowania. Problem omawiała dr hab. n. med. Małgorzata Figurska.
* Chorób zakaźnych i tropikalnych w okulistyce. Problem omawiali: dr n. med. Joanna Brydak – Godowska i dr n. med. Piotr Borkowski.
* Przeszczepów warstwowych rogówki, wskazań, technik operacyjnych, postępowania pooperacyjnego. Problem omawiała dr hab. n. med. Dorota Tarnawska, prof. nadzw.
* Chirurgii plamki. Problem omawiał dr n. med. Mariusz Kosatka.
* Retinopatii wcześniaczej. Problem omawiał dr n. med. Wojciech Hautz.
* Wrodzonych zespołów zaburzeń ruchomości oczu - diagnostyki i leczenia. Problem omawiała dr n. med. Ewa Wójcik.
* Angio OCT – możliwości diagnostyczne. Problem omawiała dr n. med. Joanna Gołębiewska.
* Cukrzycowego obrzęku plamki – diagnostyki i leczenia. Problem omawiała lek. Iwona Partyka.
Opr. lek. Anna Byszewska
Fot. PiotrBlawicki.com